Sefertepe'de Neolitik Dönem’e Ait Yeni Gömü Gelenekleri Ortaya Çıkarıldı

Sefertepe'de Neolitik Dönem’e Ait Yeni Gömü Gelenekleri Ortaya Çıkarıldı

Şanlıurfa’da süren "Taş Tepeler Projesi" kazıları sırasında bulunan bir insan kafatası, dönemin cenaze törenleriyle ilgili önemli ipuçları sundu.

Şanlıurfa’da yürütülen "Taş Tepeler Projesi" kapsamında Sefertepe'deki kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan kafatası, Neolitik Çağ’daki gömü ritüellerine dair yeni bilgilere ulaşılmasını sağladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Emre Güldoğan liderliğinde yürütülen kazılar, bölgedeki ölü gömme geleneklerine ışık tutmaya devam ediyor.

Bu yılki kazılarda, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem’e ait gömü gelenekleriyle ilgili yeni buluntular elde edildi. Özellikle bir yapının içerisinde yer alan nişte bulunan bir kafatası, alt çene hariç tamamen korunmuş halde ortaya çıkarıldı. Bilimsel araştırmalar için korunaklı bir şekilde alandan çıkarılan kafatası, bu döneme dair bilinmeyenlere ışık tutacak.

“Bilim Dünyası İçin Heyecan Verici”

Kazı başkanı Doç. Dr. Emre Güldoğan, 2021 yılında kazı çalışmalarına başladıklarını ve iki insana ait iskelet parçalarına ulaştıklarını belirtti. Neolitik Çağ’daki ölü gömme ritüellerinin hala büyük ölçüde gizemini koruduğunu ifade eden Güldoğan, bu yıl niş içerisinde yan yatmış pozisyonda buldukları kafatasının çok özel bir buluntu olduğunu vurguladı. Bu keşfin, Neolitik Çağ'daki iskeletler üzerinde uygulanan ritüel süreçlerini anlamak adına büyük bir boşluğu dolduracağını dile getirdi.

Güldoğan şunları ekledi: “Bu yılki çalışmalarımızda bulduğumuz kafatası, Yukarı Mezopotamya’daki ölü gömme geleneklerine dair önemli bir boşluğu dolduracak. Daha önce Karahan ve Sayburç yerleşimlerinde iskeletler üzerinde kesik izleri tespit edilmişti ancak kafatasları üzerinde yapılan işlemlerin ne olduğu hala soru işaretiydi. Sefertepe’deki bu buluntu, bu sürecin nasıl işlediğine dair önemli ipuçları verecek.”

İkincil Gömüt ve Ritüeller

Doç. Dr. Güldoğan, bulunan kafatasının, birincil gömütlerin ardından kemiklerin yerleşim yerine geri getirilerek burada belirli işlemlerden geçtiğini ve kafatasının özel bir alanda sergilendiğini düşündüklerini söyledi. Bu ritüelin anlaşılmasına yardımcı olacak bulguların, Neolitik Çağ’da uygulanan ölü gömme gelenekleri hakkında yeni sorulara ışık tutacağını belirtti.

Prof. Dr. Yılmaz Selim Erdal ise, bu bulgunun Neolitik Dönem’de uygulanan gömüt ritüellerine dair son derece önemli veriler sunduğunu belirtti. Özellikle Göbeklitepe, Karahantepe ve Sayburç gibi alanlarda seçilmiş kemiklerin belirli alanlara gömüldüğünü gösteren verilerin bulunduğunu hatırlatan Erdal, Orta Fırat bölgesindeki ikincil gömüt uygulamalarının bilindiğini ifade etti.

Erdal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Göbeklitepe’deki bulgulardan elde edilen delikler ve kesikler, kafataslarının bedenden ayrılıp sergilendiğini düşündürüyordu. Karahantepe’de de benzer kesikler tespit edilse de, Sefertepe’deki buluntu, bu süreçlerin nasıl işlendiğine dair daha net bir tablo sunuyor. Sefertepe, bu nişte bulunan kafatasıyla, bu tür özel mekanlarda kafataslarının muhafaza edildiğini, sergilendiğini ve çeşitli ritüellerin burada gerçekleştirildiğini kanıtlaması açısından oldukça değerli veriler sunmuş oldu."

Kaynak: AA