Malatya Arslantepe Höyüğü

Malatya Arslantepe Höyüğü

Malatya Arslantepe Höyüğü, Türkiye'nin Malatya ilinde bulunan önemli bir arkeolojik alan ve höyüktür. Höyük, tarih öncesi dönemlerden başlayarak Asur, Hurriler, Hititler, Urartular ve Persler gibi çeşitli uygarlıklar tarafından yerleşim alanı olarak kullanılmıştır. İşte Malatya Arslantepe Höyüğü'nün tarihçesi:

•MÖ 5000-4000: İlk yerleşim izleri, Neolitik Çağ'a kadar uzanan dönemde görülür. Bu dönemde höyük, tarıma dayalı bir toplumun varlığını gösterir.

•MÖ 3000-2000: Erken Tunç Çağı'nda Arslantepe, ticaret yolları üzerinde stratejik bir konuma sahip olmuştur. Bu dönemde höyükte bir kent ortaya çıkmıştır ve çevresinde surlar inşa edilmiştir.

•MÖ 2000-1600: Orta Tunç Çağı'nda Arslantepe, Hurrilerin kontrolü altına girmiştir. Hurriler, bölgedeki önemli bir siyasi güç olmuş ve höyükteki yerleşimi geliştirmişlerdir.

•MÖ 1600-1200: Geç Tunç Çağı'nda Arslantepe, Hitit İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Bu dönemde höyükte büyük bir saray kompleksi inşa edilmiştir. Hitit döneminde Arslantepe, önemli bir idari ve ticari merkez haline gelmiştir.

•MÖ 9. yüzyıl: Urartular döneminde Arslantepe, Urartu Krallığı'nın kontrolü altına girmiştir. Urartular, höyükte yeni yapılar inşa etmiş ve yerleşimi güçlendirmiştir.

•MÖ 6. yüzyıl: Perslerin Anadolu'yu fethetmesiyle Arslantepe, Pers İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiştir.

•MÖ 4. yüzyıl: Arslantepe, Perslerin ardından Makedonya İmparatorluğu'nun kontrolü altına girmiştir.

•Sonraki dönemlerde Arslantepe, Bizans ve diğer yerel beyliklerin egemenliği altında kalmıştır.

Arslantepe Höyüğü, 20. yüzyılın başlarında dikkat çekmeye başlamış ve 1930'lardan itibaren kazılar yapılmıştır. Kazılar, höyükte birçok önemli buluntu ve eserin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu buluntular arasında saray kalıntıları, tapınaklar, çeşitli yapılar, çanak çömlekler yer almaktadır.

Arslantepe Höyüğü'nde gerçekleştirilen arkeolojik çalışmaların bazıları:

•1930'lar: İtalyan arkeolog Giulio E. Jacopi, Arslantepe Höyüğü'nde ilk kazı çalışmalarını yapmıştır. Jacopi'nin çalışmaları, höyüğün önemini ortaya koymuş ve bölgedeki tarihi yerleşimin zenginliğini göstermiştir.

•1961-1962: Türk arkeolog Halet Çambel ve İtalyan arkeolog David French, Arslantepe'de kazılar yapmışlardır. Bu kazılarda höyüğün üst katmanları açığa çıkarılmış ve birçok önemli buluntu ortaya çıkmıştır.

•1980'lerin başından itibaren: Türk Arkeoloji Dergisi tarafından başlatılan ve Türk arkeolog Marcella Frangipane'nin yönettiği kazılar gerçekleştirilmiştir. Bu kazılar, Arslantepe Höyüğü'ndeki yerleşimin tabakalarını ayrıntılı bir şekilde ortaya çıkarmış ve birçok önemli bulgu sağlamıştır.

•2000'lerin başından itibaren: TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Malatya Müzesi ve İtalyan Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle kazılar devam etmiştir. Bu çalışmalar, höyükteki arkeolojik kalıntıları daha da detaylı bir şekilde ortaya çıkarmış ve bölgenin tarihine ışık tutmuştur.

Arslantepe Höyüğü UNESCO Dünya Mirası Listesinde

2014 Yılında, UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girmeye hak kazanan Arslantepe Arkeolojik Alanının kalıcı listeye girmesi için yapılan çalışmalar sonucunda; Çin'in ev sahipliğinde 26 Temmuz 2021 tarihinde online olarak gerçekleştirilen UNESCO 44. Dünya Miras Komitesi toplantısında, Anadolu’nun en eski şehir devletinin kurulduğu Arslantepe Höyüğü’nün UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kaydedilmesine karar verildi. Geç Kalkolitik Dönem'den Demir Çağı’na kadar geçen tarihsel sürecin buluntularına rastlanan, Hititlerden Roma ve Bizans’a kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Malatya’nın Battalgazi ilçesindeki Arslantepe Höyüğü, UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi'ne girdi.

6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş merkezli olarak gerçekleşen depremlerde hafif hasar alan ve geçici çatısında çökmeler meydana gelen Arslantepe Höyüğü ile ilgili kazı başkanı Prof. Dr. Francesca Balossi Restelli, höyük alanında depremlerin ardından uzmanların höyükte yaptıkları incelemeleri anlattı.

Restelli, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunması dolayısıyla Arslantepe'nin büyük önem taşıdığına işaret ederek, depremin ardından kazı alanından çekilen fotoğrafları incelediğinde tedirgin olduğunu fakat bölgeyi gezince höyüğün sarsıntılardan fazla etkilenmediğini gördüğünü belirtti.

Höyükteki kazı çalışmalarına bu sezon erken başlayacaklarını ve sezonun uzayacağını vurgulayan Restelli, "Kazı evi sorunlu, onu kullanmayacağız. Buraya gelip çalışacağımız bir yer yapacağız ama son derece memnunuz, çünkü kazı alanındaki yapıların durumu iyi, bizim için de önemli olan bu.” dedi.

Görsel Kaynak: Türkiye Kültür Portalı, A.A

Arkeolojiye dair daha fazla içerik için Arkhe Arkeoloji Dergisi ve Arkhe Kitap bölümlerini ziyaret etmeyi unutmayın.