1122 0 comments
Hititlerde Tıp
Hititler Dönemi’nde Anadolu’da tıp ve sağlık alanındaki faaliyetlerle bilgi edinebileceğimiz kaynaklar oldukça sınırlıdır. Hititlerin bu alandaki bilgilerini tabletlerden öğrenmekteyiz. Eldeki belgelerden bilindiği kadarıyla Hititler de tıp alanında en az Mezopotamya uygarlıkları ve Antik Mısır kadar gelişmiştir.
Hititlerde tıp ile ilgili uygulamaların genellikle sihir ve büyüyle ilişkilendirildiği bilinmektedir. Pek çok eski çağ toplumunda olduğu gibi hastalıkların tanrıların gazabı olduğuna inanılırdı. Büyüyle ve şifalı otlarla tedavi tıpkı Mezopotamya toplumlarında olduğu gibi yaygındır. Tıp konusunda özellikle Sümerlerin ve Mısırlıların bilgilerinden yararlandıkları düşünülmektedir. Temizliğe ve hijyene önem vermişler, temizliği aynı zamanda tanrılara ulaşmanın bir yolu olarak görmüşlerdir. Temizliğe verdikleri önem sebebiyle kirli suları yerleşim yerlerinin dışına taşımışlardır.
Yaralanma durumlarında yaralının hekim ve tedavi masraflarının yaralayan kişi tarafından karşılanması, ayrıca yaralıya para ödemesi gibi yasal zorunluluklar getirmişlerdir.
Hititlerde hekimler Sümer dilinden gelen Asü olarak adlandırılmıştır. Hekimlerin büyüğü (başhekim) için Ga – Lu kullanılmıştır. Bazı kaynaklara göre Hititlerde kadın hekimler de vardır. Ancak yaygın görüş bunların daha çok hemşirelik görevini üstlendiği şeklindedir.
Hititler hekimlere ödenen ücretlere de önem vermişler ve bu ücretleri yasalarla belirlemişlerdir.
Diğer medeniyetlerdeki tıp bilgilerine de önem veren Hititler, tıp alanında kendilerinden daha ileri gördükleri Mısır ve Sümer medeniyetlerini örnek almışlar, önemli kişiler için Mısırlı hekimleri davet etmişlerdir. Bunun dışında tıp alanındaki uygulamaları daha çok Sümerlerle benzerlik göstermektedir. Tıp konusunda çok gelişmiş yöntemlere ve bilgilere sahip olmasalar da kendi dönemlerindeki gelişmelerden de uzak kalmamışlardır. Tabletlerde Mısırdan ve diğer uygarlıklardan getirilen yabancı hekimler dışında Hititli hekimlerin de adları geçmektedir.
Eski çağlarda pek çok uygarlıkta olduğu gibi Hititlerde de tıp, tedavi yöntemleri ve bazı cerrahi uygulamalar için zaman zaman hastalığın üstesinden gelinemediği durumlarda büyü ve ritüellere başvurulmuştur. Hititlerin tedavisinde büyü kullandıkları bazı hatalıklar bazı psikolojik ve zihinsel hastalıkların yanı sıra üreme ile ilgili hastalıklar ve göz hastalıklarıdır.
Her toplumda olduğu gibi Hititlerde de bitkiler ilaç yapımında ve hastalıkların tedavisinde kullanılan ilk malzemelerdir. Hititlerde bitkilerle tedavi yöntemlerinde genellikle adamotu, haşhaş, mersin, hardal, safran, meyan kökü gibi bitkiler kullanılmıştır. Bazı arkeolojik kaynaklarda kurşun tedavisinden de söz edilmektedir.
Reçetelerde geçen ilaçların bir kısmı ise Mısır ve Mezopotamya’dan getirilmiştir. Hitit tıbbı, tedavi yöntemleri ve kullandıkları ilaçlarla ilgili bilgilerimiz Hititlerin başkenti Hattuşa’da (Boğazköy) bulunmuş olan tablet arşivlerinden öğrenilmektedir.
Konuyla ilgili benzer içerikler için Arkhe Dergisi Sayı 15 ve Sayı 18'i okuyabilirsiniz.
Görsel: II. Murşili'nin Veba Tableti