Kaunos Antik Kenti

Kaunos Antik Kenti

Kaunos Antik Kenti, Muğla iline bağlı Ortaca ilçesi Dalyan mahallesi yakınlarında yer alan bir arkeolojik alan ve tarihi bir yerleşimdir. Kaunos, antik dönemde Karya bölgesinde yer alıyordu ve kent, Dalyan Nehri'nin batı yakasında, bugünkü Dalyan kanalının hemen karşısında, denize yaklaşık 8 kilometre uzaklıkta bulunmaktadır.

Antik dönem şairlerinden Ovidius’un aktardığı mitolojik bir hikayeye göre;  Miletos’un ikiz çocukları olan Kaunos ve Byblis birlikte büyümüştür. İkizlerden erkek olan Kaunos kız olan ise Byblis’tir.  Byblis ikizini öyle çok sever ve beğenirmiş ki her an onunla birlikte olmak istermiş. Bu sevginin doğa dışı olduğunu bilen Byblis, aşkını bir mektupla Kaunos’a itiraf edince bu durumu öfke ve tiksinti ile karşılayan efsanevi kral, ikizini bir daha görmemek için Milet’ten kaçıp Karya ile Likya sınırına gelmiş ve burada Kaunos Kenti'ni kurmuştur. Byblis ise bu üzüntüye dayanamaz, ağlamaktan bitap düşer. Dalyan’ın tatlı sudan oluşan labirent gibi kanallarının Byblis’in göz yaşlarından oluştuğu söylenir.Heredot’a göre Kaunoslular Karia’nın yerli halkındandı ama kendilerini Giritli sayıyorlardı. Strabon “Kent kapatılabilen bir limana ve tersanelere sahiptir.” diyerek Kaunos’un antik çağdaki konumunu bize açıklamaktadır. Ancak dönemde Anadolu kıyılarında bulunan pek çok liman kenti gibi bugün Kaunos antik kenti de kıyıdan hayli içeride kalmıştır.

 Kent, Lidyalılar, Persler, Makedonyalılar, Rodoslular ve Romalılar gibi çeşitli medeniyetlerin egemenliği altına girmiştir. Kaunos, özellikle Hellenistik dönemde ve Roma İmparatorluğu'nun erken dönemlerinde önemli bir liman kenti olarak hizmet vermiştir.

Perslerin Anadolu’yu bütünüyle ele geçirmesi üzerine kent Mausolos’un yönetimine girdi. MÖ 334 yılında İskender’in Persleri yenmesi üzerine Prenses Ada’nın, sonra Antigonos’un, daha sonra Ptolemaios’un yönetimine girmiştir. Rodos Krallığı, Bergama Kralığı ve Roma İmparatorluğu egemenliği altında girmiş, limanın dolmasıyla önemini yitirmeye başlamıştır.

Akropol 152 metre yükseklikteki tepeye kurulmuştur. Surların kuzey yönünde olanı Orta Çağ’dan kalmadır. Uzun sur limanın kuzey yönünden başlayıp Dalyan Köyü’nün ilerlerindeki sarp kayalığa kadar uzanıyor. Surun kuzey kısmı Mausolos döneminde yapılmıştır. Kuzeybatı yönündekiler Hellenistik döneme tarihlenmektedir. Limana doğru olanlar ise Arkaik dönemden kalmadır.

Akropolün eteğinde yer alan tiyatronun 33 oturma sırası bulunmaktadır. Tiyatronun barı yönünde yer alan kalıntılardan biri bazilika tipi kiliseye, diğerleri ise Roma hamamı ve tapınağa aittir. Kentin en dikkat çekici kalıntıları olan kaya mezarları MÖ 4. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu mezarlardan birinin Persler ya da Büyük İskender’in bölgeye gelmesinin ardından yarım kaldığı düşünülmektedir. Kaya mezarları, Dalyan tekne turlarının ziyaret noktalarından biridir.

  Kent, 1840 yılında İngiliz araştırmacı Rd. Hoskyn tarafından keşfedilmiştir. Hoskyn, bölgeye yaptığı gezi sırasında üzerinde Kaunos halkı ve meclisi yazan bir yazıt bulmuştur.

Günümüzde Kaunos'ta yapılan çalışmalar, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ufuk Çörtük başkanlığındaki ekip tarafından yürütülmektedir.

Bugün Kaunos Antik Kenti, turistlerin ziyaret edebildiği bir açık hava müzesi niteliğindedir. Ziyaretçiler, antik tiyatroyu, tapınakları, mezarları ve diğer kalıntıları gezebilir ve bölgenin tarihi atmosferini deneyimleyebilir. Aynı zamanda Dalyan Nehri'nde yapılan tekne turlarıyla da antik kente ulaşmak mümkündür.

Kaunos Antik Kenti, tarihi ve arkeolojik önemiyle Türkiye'nin önemli turistik cazibe merkezlerinden biridir ve ziyaretçilere antik bir medeniyetin izlerini keşfetme fırsatı sunmaktadır

Kaynak: Türkiye Kültür Portalı

Arkeolojiye dair daha fazla içerik için Arkhe Arkeoloji Dergisi ve Arkhe Kitap bölümlerini ziyaret etmeyi unutmayın.